Skansen kolejowy w Kościerzynie

Skansen kolejowy w Kościerzynie nawiązuje do dziedzictwa kościerskiej parowozowni, której historia sięga XIX wieku.

Kolej do Kościerzyny dotarła w 1885 roku. Zgodnie zasadami Kolei Pruskich w Kościerzynie zbudowano parowozownię zwrotną, której rola wzrosła na początku XX wieku, gdy węzeł kolejowy zaczął się rozrastać i nabierać znaczenia. Na początku 1920 roku parowozownia została przejęta przez polską załogę i wówczas zyskała nazwę Kościerzyna. Miała ona duże znaczenie dla nowej magistrali węglowej Herby Nowe-Gdynia, obsługiwała też ruch między Bydgoszczą i Gdynią. Wtedy też stare parowozy zastąpiły maszyny nowsze i silniejsze.

W następnych latach parowozownia kościerska straciła na znaczeniu, była jednostką pomocniczą, obsługującą wyłącznie ruch lokalny. 1 listopada 1939 roku przywrócono parowozowni pruską nazwę Berent i działała w ramach węzła Gdańsk Południe. W 1945 roku parowozownia została w wyniku walk zniszczona. Po wojnie rozpoczęto jej odbudowę, działała do początków lat 90.

Skansen „Parowozownia Kościerzyna" to placówka muzealna, którą prowadzi Zakład Taboru w Gdyni. Zwiedzać można m.in. prostokątną, przelotową halę na cztery parowozy, sale wystawowe i ekspozycje dawnych lokomotyw, wagonów i urządzeń torowych na wolnym powietrzu.

Perłą kolekcji jest parowóz z polskiej szkoły konstruktorskiej Pu29-03 (najdłuższy w Polsce) ostatni z istniejących z roku 1931. Z roku 1919 pochodzi jedyny zachowany Tw1-90, pamiętający czasy, gdy Kościerzyna nie miała kolejowej magistrali.

Najstarszym parowozem w skansenie jest Ok1-112, najmłodszym eksponatem jest parowóz TKb -2845, najsilniejszą i najnowocześniejszą polską lokomotywą spalinową był SP47-001.

Najbardziej oryginalnym eksponatem skansenu jest wagon kolei linowo-terenowej z zakopiańskiej Gubałówki, zaś najbardziej egzotyczne – to parowóz TE 7175, który trafił do nas zza wschodniej granicy i elektryczny zespół trakcyjny EW90-12, który pracował w berlińskiej kolei podmiejskiej i trójmiejskiej SKM.

Ze skansenu wyruszają, głównie w sezonie letnim, pociągi retro. Stanowią one ważną atrakcję turystyczną Kaszub, zaś ich trasa – sporadycznie – wiedzie aż na Hel do Braniewa.