W hafcie kaszubskim wyst?puje siedem podstawowych kolorów, które ??cz? si? z legend? o powstaniu Kaszub: chabrowy, niebieski, granatowy, ?ó?ty, zielony, czerwony, jak krew, któr? ka?dy Kaszub gotów przela? w obronie swojej ziemi i br?zowy lub czarny.

Jest to sztuka maj?ca na Kaszubach bardzo d?ug? tradycj?. Pocz?tek haftowi kaszubskiemu da?y klasztory ?ukowskich norbertanek i ?arnowieckich bernardynek. To w?a?nie mieszkanki tych klasztorów s?yn??y z pi?knych haftowanych zdobie? o ornamentacji nie znanej nigdzie indziej. Powolutku wzornictwo to opuszcza?o mury klasztorów i pojawia?o si? w?ród okolicznych mieszka?ców. Haft te? przechodzi? pewnego rodzaju metamorfozy a z?ocone nici i jedwab zast?powa?y nici farbowane domowym sposobem i tkaniny z krosien kobiet wiejskich. Pastelowe kolory o niezliczonej ilo?ci odcieni zmienia?y si? w ?ywe i twarde kolory, a wyszukane zawi?e wzory nabiera?y surowego pi?kna i prostoty.

W klasztorach do haftu u?ywano nici z?otych b?d? srebrnych. Czepce zdobiono motywami ro?linnymi: liliami, tulipanami czy owocami granatu, które potem przeniesiono na wzornictwo kaszubskie.

Zakonnice uczy?y haftu m?ode dziewcz?ta z okolicznych dworów, domów mieszcza?skich czy bogatych chat ch?opskich. Dziewcz?ta te przenosi?y t? sztuk? do swoich okolic. Jedn? z ostatnich uczennic klasztornych by?a Marianna Okoniewska, której wnuczki sta?y si? najs?ynniejszymi hafciarkami ?ukowskimi.

Siedmiokolorowy haft kaszubski, powsta? dopiero na pocz?tku naszego stulecia. Pocz?tkiem sta? si? zorganizowany w 1906 roku kurs hafciarski w Wdzydzach przez Izydora i Teodor? Gulkowskim. Od tego momentu w kaszubskiej kulturze haft zaj?? pierwszoplanowe miejsce.

Najstarsza szko?a wdzydzka haftu kaszubskiego odznacza si? bogatym wzornictwem w ?rodkowej cz??ci p?aszczyzny. Ogromne i bogate kompozycje s? niezwykle kolorowe z przewa?aj?c? ilo?ci? koloru ?ó?tego, czerwonego, niebieskiego i czarnego. Uzupe?nieniem tych haftów, s? kolory pastelowe. Wszystkie pozosta?e szko?y haftu by?y pod silnymi wp?ywami Wdzydzkowskiej, która promieniowa?a na ca?e Kaszuby, a po wojnie nawet poza ich granice.

Odmienne s? hafty wykonywane przez szko?y ?ukowskie. Oparte wy??cznie na siedmiu kolorach Kaszub, z przewag? niebieskiego, subtelnie wpasowane w wielko?? p?ótna. Kolory nie s? ostre, cz?sto cieniowane o bardzo skromnym wzorze, nawiguj?ce do haftów klasztornych. Na wyodr?bnienie si? w?a?nie tej szko?y du?y wp?yw mia?y hafciarki Jadwiga i Zofia Ptach. Najpi?kniejszym motywem haftu ?ukowskiego jest cieniowana ró?a od kolorów ró?u a? do wszystkich odcieni czerwieni.

W okresie mi?dzywojennym powstaje szko?a pucka nawi?zuj?ca do haftu klasztornego z ?arnowca. Kolory w tym hafcie poza ?ó?tym i niebieskim, s? przygaszone, ziele? przyciemniona, za to niebieski ma wszystkie mo?liwe odcienie. Do haftu puckiego wprowadzono elementy zwi?zane z morzem.

Ostatni? z powsta?ych szkó? haftu kaszubskiego jest wejherowska, której twórczyni? by?a Franciszka Majkowska. Mia?a spore do?wiadczenie, gdy? w 1914 roku prowadzi?a kursy haftu w Sopocie. Hafty te oparte by?y na szkole wdzydzkowskiej, ale wprowadzi?a w niego motywy chryzantem, dali, groszku i aster. Jest to haft niezwykle wyrazisty kolorowy o du?ych kompozycjach centralnych.

Wzory jakie maj? kaszubskie hafty s? wyj?tkowe w formie i kolorze oraz w samej kompozycji. Ich powstawanie to swoistego rodzaju sztuka, któr? nale?y zachowa? i stara? si? powiela? w?ród m?odszych kaszubian, aby tradycja ich ojców upi?ksza?a nie tylko region samych Kaszub, ale i ca?ego kraju.