Kalwaria we Wielu

Kalwaria Wielewska jest jedyną kalwarią w diecezji Pelplińskiej. Na Pomorzu bardziej znana od niej jest Kalwaria Wejherowska. Kalwaria położona jest na wzgórzach otaczających miejscowość Wiele i Jezioro Wielewskie.

Historia sanktuarium sięga 1905 roku – wtedy narodził się pomysł założenia kalwarii. Jego autorem był proboszcz parafii św. Mikołaja w Wielu, ks. Józef Szydzik. Pierwsze starania o pozwolenie na budowę wystosowano dziesięć lat później. Pozwolenie na budowę zostało udzielone dość szybko, zaś ziemię pod kalwarię udostępnili miejscowi gospodarze Anna i Michał Durajewscy. Początki budowy kalwarii przypadły na czas I wojny światowej. Pieniądze wyłożyła parafia oraz wierni, którzy nie szczędzili ofiar i darowizn na ten cel.

Generalnym projektantem Kalwarii został monachijski architekt Theodor Mayr. Kalwarię wybudowano w latach 1915-1927. Od roku 1924 pracę prowadził nowy proboszcz, kapelan armii Hallera, ksiądz Józef Wrycza.

Motywem budowy Kalwarii był kult matki Bożej Pocieszenia z czasem ubogacony motywem patriotycznym (Kalwaria upamiętnia też ofiary I wojny światowej).

W skład Kalwarii wchodzą 23 obiekty: 14 kaplic (m.in. Kapliczka nad Cedronem, Dom Kajfasza, Pałac Piłata), 6 kompozycji rzeźbiarskich, święte schody, ambona, pustelnia.

Od 1962 roku Kalwaria Wielewska widnieje w rejestrze zabytków.

W sanktuarium odbywają się dwa odpusty związane z Kalwarią. „Wielki” ma miejsce w Święto Wniebowstąpienia Pana Jezusa. „Mały” odbywa się w święto Matki Bożej Pocieszenia (ostatnia niedziela sierpnia).