Wdzydzki Park Krajobrazowy

Wdzydzki Park Krajobrazowy został utworzony w 1983 roku. Powierzchnia parku wynosi 17 832 ha, a jego otulina 15 208 ha. Park obejmuje północną część Borów Tucholskich z zespołem rynnowych Jezior Wdzydzkich. To właśnie uformowane w kształcie krzyża jeziora : Wdzydze, Jelenie, Radoń i Gołuń stanowią najbardziej charakterystyczny element krajobrazu. Terytorialnie Wdzydzki Park Krajobrazowy leży w południowej części województwa pomorskiego, na terenie gmin: Kościerzyna, Dziemiany, Karsin, Lipusz i Stara Kiszewa. Terenami leśnymi gospodarują Nadleśnictwa: Kościerzyna i Lipusz. Większa część parku to, lekko nachylona z północy na południe równina sandrowa z niewielkimi pagórkami oraz rynny polodowcowe i niecki wytopiskowe.

Oprócz kompleksu jezior Wdzydzkich znajduje się tu ponad 160 jezior i oczek wodnych. Obfitość lasów i jezior powiązanych z Wdą i jej dopływami, urozmaicona rzeźba terenu, a także niskie zaludnienie decydują o dużych walorach rekreacyjno – turystycznych parku. W parku występuje wiele torfowisk związanych głównie z jeziorami, a 63% powierzchni Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego stanowią lasy, przeważają siedliska boru suchego i boru świeżego w których dominuje bezsprzecznie sosna, a nieliczną domieszkę stanowią dąb i buk, głównie na obrzeżach rzek i jezior. W lasach można spotkać widłaka spłaszczonego, zeilera, goździstego i jałowcowatego, paprotkę zwyczajną, kalinę koralową, mącznicę lekarska. Szczególnie obficie na terenie parku występuje roślinność torfowiskowa związana z śródleśnymi oczkami wodnymi.

Do najcenniejszych elementów przyrodniczych należą chronione: tracz długodzioby (należy do gromady ptaków, rodziny kaczkowatych) i troć jeziorowa, zwana wdzydzką, która stała się wręcz symbolem parku. Troć jeziorowa to endemiczna ryba, która występuje jedynie w otoczeniu Jezior Wdzydzkich. Ponadto żyje tu także reliktowy ślimak – świdrzyk łamlimy. Poza tym w parku spotkamy także bobry, puchacza, wydrę, sarny, zające, dziki, borsuki, lisy i jenoty.

We Wdzydzkim Parku Krajobrazowym znajduje się rezerwat przyrody oraz 5 pomników przyrody. Rezerwat znajdujący się na terenie parku nazywa się Krowie Doły i został utworzony w 1996 roku. Jego powierzchnia to 13,02 ha – jest to rezerwat florystyczno – leśny i obejmuje fragment zachowanego boru świeżego i suchego chrobotkowego we wschodniej części Borów Tucholskich.